Wat we niet zien…
Een aanrader, dit bom-vol-weetjes-boek van Babette Porcelijn. Want wat niet weet wat niet deert, gaat in deze tijden niet meer op. Wél weten geeft ons de kans om andere keuzes te maken, BAM: beter, anders en minder. Minder? Dat is toch niet sexy? Wacht maar tot je deze spannende ontdekkingstocht bent aangegaan.
Dat moeten mensen toch weten
Stel, je zit ’s avonds met je geliefde en een dampende kop thee nog even op de bank. Hij vertelt je over iets wat hij gelezen heeft, namelijk dat de 16 grootste zeecontainerschepen samen evenveel zwavel uitstoten als álle auto’s op de hele wereld samen. En dat er 27 miljoen bomen per dag verdwijnen. Ja echt, 27 miljoen, dagelijks. Met alle gevolgen van dien, zoals erosie en nog meer CO2.
Dan kan je ..
een ander onderwerp aansnijden;
denken dat wij daar in Nederland niet zo veel last van hebben;
je verontwaardiging delen en gaan slapen.
Of er knapt iets in je. Je laat de feiten helemaal binnen komen en denkt ‘dat moeten mensen toch weten’ je besluit te stoppen met waar je tot dan toe druk mee was. Je wil de onderste steen boven halen en gaat er een boek over schrijven.
Ik heb het over Babette Porcelijn, van huis uit industrieel vormgever. ‘De verborgen impact’, is het resultaat van een zoektocht naar de impact van ons koop-, eet- en leefgedrag. Het zijn 200 pagina’s vol berekeningen en uitkomsten van onderzoek die ons helpen begrijpen wat het probleem nou eigenlijk is en hoe we zelf, vandaag al, kunnen bijdragen aan een oplossing.
Gaat dit nog wel over schone energie? Ja zeker, maar niet uitsluitend. En dat is een eye-opener. Want bij de aanschaf van bijvoorbeeld een koelkast kijken we graag – en terecht – naar het elektriciteitsverbruik en dus de CO2-uitstoot. Het verborgen energieverbruik voor transport en productie, gebruik van gifstoffen, ontbossing en de landverwoestende delving van grondstoffen zijn daar alleen niet in meegenomen. En die neem jij nu – na het lezen van dit boek – wel mee, in elke aankoop die je doet. Niet alleen die van energie besparende of opwekkende apparaten.
Als je het niet weet klopt je onderbuikgevoel niet meer
Babette: “Wat we niet zien of niet weten, daar denken we niet aan. Logisch. Maar niet handig, want dan klopt je onderbuikgevoel niet meer en steek je misschien energie in iets waarmee je niet bereikt wat je wil. Zonde.”
Een mooi voorbeeld zijn plastic verpakking. Ik geef het zelf maar meteen toe, ik ben zo iemand die zich daar best druk over kan maken want wat een verspilling van plastic of papier, denk ik vaak. Maar voor bijvoorbeeld vlees(-waren) geldt dat de impact van de verpakking nog geen 1% van het totaal is. Die impact zit namelijk in het product: het stukje vlees dat dankzij de verpakking niet bederft, de tomaat die onderweg niet geplet wordt, de laptop die niet beschadigt, etc..
Hoeveel liter water ligt er op ons bord vanavond?
Een ander voorbeeld is water. In Nederland gebruiken we gemiddeld 120 liter water per dag voor drinken, wassen, koken en de wc doortrekken. Best veel, toch? Dus vind je het belangrijk om de kraan tijdens het tandenpoetsen uit te draaien. Dat is ook belangrijk maar het is peanuts als je ziet wat ons werkelijke, onzichtbare watergebruik is. Dat is namelijk 100 keer zo veel. Ja, echt. En dat water zit verstopt in vrijwel alle producten die we kopen, en in het eten dat we eten en het drinken dat we drinken – als we geen water uit de kraan drinken. Een tipje van de sluier: er is 100 liter water nodig voor 20 gr. kaas, 850 liter voor 50 gr. chocola en 1800 (!) liter voor slechts 120 gr. biefstuk.
De impact van producten die door Babette grondig zijn doorgelicht zijn o.a. die van de elektrische auto, de laptop, de spijkerbroek en de tomaat. De Nederlandse tomaat gaat de strijd aan met de Spaanse tomaat. In welke tomaat zit de meeste impact als je alles meeneemt: water en grondverbruik, bestrijdingsmiddelen, energie voor transport en verwarming van kassen, etc..? Dat onderzoek bleek niet eenvoudig. De uitkomst? Die staat in het boek :-).
We hebben er maar één
Waarom we ons druk moeten maken over een tomaat? Omdat we in Nederland al bijna leven alsof we vier aardes hebben. En die hebben we simpelweg niet. En eerlijk is het ook niet, want veel impact laten we achter in de landen waar onze producten vandaan komen en dat zijn meestal niet de rijkste landen.
BAM, jij zit aan de knoppen
Maar gelukkig is dit alles geen voldongen feit. We kunnen kleinere en grotere aanpassingen doen in onze eigen dagelijkse leven. Het boek geeft ons – heel concreet en realistisch – 10 knoppen om aan te draaien. Ons eigen gedrag kunnen we allereerst afzetten tegen het Nederlandse gemiddelde. Vervolgens kunnen we iets veranderen. Beter, Anders, Minder: BAM. Met een beetje gezond verstand kan je ook meteen inschatten of je met jouw verandering écht verschil maakt. Of dat het symbolisch blijft. Dat scheelt een hoop – anders verloren – energie.
Je impact verbeteren, dat kan je niet alleen als consument, maar ook als werknemer en werkgever, leerling en leraar, lid van een organisatie en vrijwilliger, ouder en vriend.
Maar, moet je dan niet heel veel inleveren? Babette: “ik heb ooit een mail gekregen van een studente die naar Azië wilde vliegen, maar na het lezen van mijn boek de trein heeft genomen: daarvoor heeft ze me bedankt, het heeft haar reis veel rijker en interessanter gemaakt”. Iedereen maakt andere keuzes, jij bepaalt. Maar avontuur en zelfs geluk zegt Babette ons nu al toe, tijdens onze eigen zoektocht.
Misschien wel je laatste aankoop in tijden…
Kopen, kopen! Dat zouden we iets minder moeten doen, maar de uitzondering bevestigt in dit geval de regel. Of zoals Babette op haar website zegt: “Als je ook maar één tip uit ons boek overneemt, heb je de verborgen impact van deze papieren versie er alweer uitgehaald!” En je kan ook voor een digitale versie gaan. Dus…
Heb je het boek al? Word dan alleen nog lid van Zuiderlicht en jouw positieve impact stijgt nog verder :-).
